Szata roślinna

Obszar gminy Przeciszów wg podziału geobotanicznego W.Szafera wchodzi skład:

·         Działu Północnego,

·         Poddziału Pasa Kotlin Podgórskich,

·         Krainy Kotliny Sandomierskiej,

·         Okręgu Oświęcimskiego.

Należy do rejonów zróżnicowanych pod względem siedliskowym. Stosunkowo duży obszar (doliny Wisły, doliny potoku Bachórz i Łowiczanki) charakterystyczny jest dla niżowych łęgów olszowych i jesionowo-olszowych siedlisk wodogruntowych okresowo lekko zabagnionych (Circaeo-Alnetum).

W części wyżynnej dominują grądy subkontynentalne lipowo-dębowo-grabowe (Tilio-Carpinetum) odmiany małopolskiej (z bukiem i jodłą), formy wyżynnej, serii ubogiej, oraz grądy subkontynentalne lipowo-dębowo-grabowe (Tilio-Carpinetum) odmiany małopolskiej (z bukiem i jodłą), formy podgórskiej, serii żyznej.

Szata roślinna terenu gminy wykazuje wyraźne zróżnicowanie pozwalające na wyodrębnienie trzech rejonów:

1. W części północnej gminy, po linię kolejową, dominują zbiorowiska łąkowe, o różnej wilgotności, w tym łąki zabagnione, z dużym udziałem m.in. turzyc, szczawika, knieci błotnej, babki lancetowatej oraz częściowo zmeliorowane stanowiące tereny pastwiskowe. W obszarze tym dominują liczne gatunki traw. Obok zieleni łąkowo – pastwiskowej występuje także roślinność towarzysząca uprawom polowym – są to głównie zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne, szpalery drzew na miedzach, wzdłuż cieków i rowów a także luźne zgrupowania drzew.

W północno – wschodniej części tego rejonu gminy wytworzyły się specyficzne zespoły roślinności związane z kompleksem stawów Przeręb, wśród których przeważają zbiorowiska szuwarowe.

Szatę roślinną stawów tworzą m.in. zespoły trzcin i oczeretów oraz szuwary wielkoturzycowe. Na groblach występują pasy zarośli wierzbowych oraz pojedyncze okazy wierzb. W sąsiedztwie stawów rozciągają się zbiorowiska łąk świeżych, fitocenozy pastwiskowe oraz synantropijne zespoły polne.

Zbiorowiska leśne tej części obszaru gminy związane są z rezerwatem „ Przeciszów” zajmującym obszar ok. 86 ha, gdzie dominuje las mieszany z udziałem: dębu, grabu, lipy, sosny.

Różnorodność siedlisk stwarza dogodne warunki bytowania wielu gatunkom zwierząt. Największym walorem obszaru, szczególnie w rejonie stawów rybnych, są liczne gatunki ptaków. Obszar ten zakwalifikowany został do najcenniejszych ostoi ptaków w skali Europy w ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej NATURA 2000.

Ogółem odnotowano tu ponad 200 gatunków ptaków, z czego 124 to gatunki lęgowe, zaś 75 gatunków ptaków to gatunki przelotne. Występują tu m.in.: perkoz rdzawoszyi ( Podiceps grisegena), perkoz zausznik (Podiceps cristatus), bąk (Botaurus stellaris), bączek (Ixobrychus minutus), łabędź niemy (Cygnus olor), błotniak stawowy (Circus aeruginosus), kropiatka (Porzana porzana), sieweczka obrożna (Chradrius hiaticula), rycyk (Limosa limosa), rybitwa zwyczajna (Sterna hirundo) rybitwa czarna, (Chlidonias niger), rokitniczka (Acrocephalus schoenobaenus), trzcinniczek (Acrocephalus scirpaeus) oraz trzciniak (Acrocephalus arundinaceus). Stwierdzono też nieregularne gnieżdżenie się ślepowrona (Nycticorax nycticorax) i rybitwy białowąsej (Chlidonias hybrida).

Stawy pozbawione lustra wody jak również wyspy gęsto porośnięte roślinnością są miejscami legowiskami dla gniazdujących ptaków siewkowatych a także miejscem dla płazów oraz niektórych owadów.

2. W centralnej części gminy dominującą rolę odgrywają zbiorowiska roślinne o charakterze typowo rolniczym, użytkowane jako grunty pod uprawy zbożowe i roślin okopowych. Pod względem użytkowania terenu zajmują największą powierzchnię w tej części gminy.

Z dolinami cieków oraz rowów melioracyjnych, wpływających na uwilgotnienie i mozaikowość siedlisk, związane są łąki oraz zbiorowiska roślinności drzewiastej, wykształconej jako łęgi wierzbowo – topolowe, olszowo – jesionowe i wiązowe.

We wschodniej części tego rejonu gminy występują dwa kompleksy leśne z udziałem dębu i sosny – są to Las Dulski i Bażant (Łowiczki Pańskie). W tym rejonie zachowały się dęby o znacznych wymiarach.

            Wśród zabudowy wiejskiej występuje roślinność synantropijna silnie związana m. in. z istniejącymi ogrodami przydomowymi, sadami, uprawami warzywniczymi, W części zachodniej, w dolinie potoku Bachórz, występują zbiorowiska roślin związanymi z tutejsze stawy a także zbiorowiska łąk nadrzecznych.

3. W południowym rejonie gminy największą powierzchnię zajmują zbiorowiska roślinne pół uprawnych, jak również niezbyt duże powierzchnie łąk świeżych i wilgotnych. Występują liczne lokalne zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne oraz wzdłuż cieków jako roślinność łęgowa.

           Wyniki badań florystycznych wykazują, że na terenie gminy występuje łącznie 537 gatunków roślin naczyniowych  w  tym  gatunków  rodzimych  było  445 -  to  stanowi  82,9 %  całości  flory  badanego  terenu  oraz gatunków  obcego  pochodzenia – antropofitów -  92  (17,1 %). 

Najliczniej odnotowane zostały gatunki roślin występujących na siedliskach leśnych – 110, łąkowych – 102, zaroślowych – 90  i  nadwodnych – 93. Stosunkowo licznie notowane były gatunki rosnące na siedliskach ruderalnych – 73, natomiast ilość gatunków roślin odnotowanych na pozostałych siedliskach wynosiła: murawy piaszczyskowe - 29, rośliny wodne – 26,  segetalne – 14,  murawy  kserotermiczne.

Wykaz roślin na terenie gminy Przeciszów 

Świat zwierzęcy

Fauna terenu opracowania charakteryzuje się typowymi gatunkami dla obszarów przejściowych, sięgających od terenów podgórskich do niżowych z przewagą gatunków typowych dla terenów nizinnych.

Bogato rozwinięta jest grupa kręgowców – szczególnie ptaków zarówno lądowych jak i błotno – stawowych, występująca szczególnie w dolinie Wisły, stanowiącej jeden z głównych szlaków sezonowych wędrówek ptaków w Polsce. Kompleks stawów występujący w obszarze zalewowym Wisły, stanowi miejsce ostoi i żerowania ptaków na szlaku przelotów.

Wśród kręgowców liczną grupę stanowią ptaki, szczególnie związane z otwartymi przestrzeniami terenów nadwodnych oraz łąk, często podmokłych, a także z obszarami leśnymi, zwłaszcza w rejonie rezerwatu przyrody „Przeciszów. Stwierdzono w tym rejonie obecność myszołowa, pustułki, sowy – puszczyka, jak również bociana białego, kukułki, dzięcioły –zielony, zielono-siny i pstry duży. Spośród ptaków śpiewających objętych ochroną obecne są: sikory, kosy, piecuszek, piegża, drozd śpiewak i wiele innych.

            Z terenami nadwodnymi, głównie w północnej części obszaru, związane jest występowanie m.in. rybitwy zwyczajnej i czarnej, czapli siwej śmieszki bąka, bączka, błotniaka stawowego, perkozów, rycyka, łyski, mewy małej, łabędzia niemego oraz rzadkiego ptaka lęgowego – ślepowrony. Na całym terenie gminy występuje bażant.

Wśród ssaków licznie reprezentowana jest sarna, sporadycznie można spotkać dzika, natomiast z mniejszych ssaków występują gatunki pospolite: zając, lis, mające swoje ostoje m. in. w rezerwacie przyrody „Przeciszów”.

Z mniejszych ssaków bardziej pospolite gatunki to: zając, lis, a także prawnie chroniony jeż zachodni.

            W dolinie Wisły, na granicy gmin Przeciszów i Zator zlokalizowany jest kompleks stawów, w których prowadzona jest hodowla ryb, głównie karpia. Powierzchniowo znacznie mniejszy jest obszar zajęty przez stawy w dolinie potoku Bachórz, również objęty gospodarką rybacką.

       Poniższa lista obejmuje gatunki których występowanie na badanym terenie potwierdzone jest danymi literaturowymi bądź jest wysoce prawdopodobne ze względu na wymagania środowiskowe i bionomię tych gatunków; do grupy tej włączono również gatunki eurybiontyczne i ubikwistyczne, pospolite na terenie całego kraju.Symbol + oznacza gatunek chroniony. Kolejne liczby oznaczają odnośniki.

Wykaz zwierząt na terenie gminy Przeciszów